Türk Patent Sistemi

Patent Sistemi

Patent, sınaî mülkiyet haklarından bir tanesidir. Buluş sahibine, buluşunun kullanımına ilişkin, belli bir süre ile sınırlı bir takım güvenceli haklar sağlayan belgedir.

Bu patent belgesi Türk Patent ve Marka Kurumu (TPMK) tarafından verilmektedir.

Buluş sahibinin buluşunu 3. kişilere karşı korur. İzni olmadan kimse tarafından üretimi, kullanımı veya satışı engellenmiş olur.

Tabi ki buluş sahibinin bu buluşunu sonsuza dek kullanmak ve korumak gibi bir imkânı yoktur. Bu koruma bir süreye tâbidir. Buluşun korunması talebinde, incelemesiz patent belgesi alınması durumunda 7 yıl, incelemeli patent belgesi alınması durumunda ise 20 yıl koruma sağlanır. Bu koruma başvuru tarihinden itibaren başlamaktadır.

Patent sahibi, elde ettiği patenti üzerinde dilediği şekilde tasarrufta bulunma (kullanma) hakkına haizdir.

Bu itibarla patent sahibi dilerse;

–          Söz konusu buluşu (ürünü) sadece kendisi üretebilir.

–          Elde ettiği patent haklarını başkalarına devredebilir.

–          Lisans verme yolu ile patent haklarından kâr payı alabilir.

Türkiye’de buluşlar sadece patent belgesi ile değil, yeni bir sistem olan Faydalı Model Sistemi ile de korunmaktadır.

Buna göre Türkiye’de buluşları 3 tür koruma sistemi ile koruyabiliriz. Bunlar;

1) İncelemesiz Patent Sistemi

2) İncelemeli Patent Sistemi

3) Faydalı Model Sistemi

İncelemesiz Patent Sistemi;

Buluş sahibi incelemesiz olarak patent başvurusunda bulunduğun da 7 yıllık bir koruma sağlanmaktadır. Bu şekilde buluş sahibine sağlanan koruma sadece 7 yıl ile sınırlı değildir. Zira incelemeli patent sisteminde bu süre 20 yıldır. Dolayısıyla incelemesiz olarak başvuruda bulunan buluş sahibi 7 yıllık süre henüz tamamlanmadan önce kuruma, inceleme talebinde bulunursa bu süre başvuru tarihinden itibaren 20 yıl olarak belirlenmiş olur.

İncelemeli Patent Sistemi;

Bu şekilde verilen patent belgesi, başvurunun patentlenebilirlik kriterlerine uygun olup olmadığı incelenerek hazırlanan bir inceleme raporuna dayanır. Bu şekilde hazırlanan rapor daha sağlam ve güvenilir olduğundan daha uzun süre koruma altına alınır. İncelemeli patent belgesinin süresi 20 yıldır.  İncelemesiz patent sisteminden farklı olarak bu 20 yıllık koruma süresi uzatılamaz. Dolayısıyla buradan patent belgesinin azami koruma süresi 20 yıl olarak anlaşılmaktadır.

Korumadan Yararlanabilecek Kişiler;

Türk Marka ve Patent Kurumu’nun patent/faydalı model korumasından yararlanabilecek kişiler;

–          Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ikametgâhı olan,

–          Sınai veya ticari faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişiler,

–          Paris Sözleşmesi hükümleri çerçevesinde başvuru hakkına haiz kişiler,

Ve ayrıca ;

–          Türkiye Cumhuriyeti uyruğunda kişilere patent/faydalı model koruması sağlayan devletin uyruğundaki gerçek veya tüzel kişiler (karşılıklılık ilkesi gereğince) Türkiye’de söz konusu korumadan yararlanabilirler.

Türkiye’de Alınmış Patent Belgesinin Başka Ülkerlerde Geçerliliği;

Türkiye’de alınmış bir patent belgesi sadece Türkiye sınırları içinde hak sağlamaktadır. Patent hakkından yararlanmak isteyen kişi başka ülkelerde de hak elde etmek istiyorsa, her ülkeye ayrı ayrı başvuru da bulunması gerekir.

Bunun yanında;

–          Uluslararası başvuru sistemi olan Patent İşbirliği Anlaşması (PCT)

–          Bölgesel başvuru sistemi olan Avrupa Patent Sözleşmesi (EPC)

Aracılığı ile de başvuru da bulunulabilir.

Son olarak, patent hakkının ihlâl edilmesi durumunda başvurulacak yola da değinmek gerekir. Patent hakkının ihlâl edildiğini iddia eden kişiler, kanunda öngörülen hukuk veya ceza davalarından biri ya da her ikisini de açabilir.

Bu hususta ihlâle karşı başvurulacak adlî merciler, ihtisas mahkemelerinden “Fikri ve Sınai  Haklar Hukuk Mahkemesi” ile “Fikri ve Sınai Haklar Ceza Mahkemesi” dir.

Şayet kişinin bulunduğu yer de bu mahkemeler yoksa; hakkı ihlâl edilen kişi, Asliye Hukuk Mahkemesi ve Asliye Ceza Mahkemesine başvurabilmektedir.